یك روانشناس:
خشم انسان را از رسیدن به اهدافش باز می دارد
به گزارش آرایش عروس قزوین یک روانشناس بالینی بابیان این که خشم یکی از هیجان های پیچیده انسان و واکنشی متداول نسبت به ناکامی و بدرفتاری است، اظهار نمود: همه ما در طول زندگی با موقعیت های خشم برانگیز روبه رو شده ایم. اشکال خشم این است که باآنکه بخشی از زندگی است ولی ما را از رسیدن به اهداف خود بازمی دارد.
رضایی پور در گفتگو با ایسنا ضمن اشاره به این که خشم می تواند روابط بین فردی را مختل کند و ما را از رسیدن به اهداف خود بازدارد تصریح کرد: خشم هم مانند محبت، غم و شادی یکی از احساس های انسان است ولی اگر به صورت ناسازگارانه ابراز شود مشکل آفرین می شود. یعنی خود خشم به علت آن که یک احساس است، بد نیست؛ بلکه رفتار منفی پیامد آن است که ابراز خشم را نامطلوب می کند. مهارت مقابله و کنترل خشم به ما کمک می نماید ضمن پذیرفتن این احساس بتوانیم بدون احساس گناه به روش سازگارانه آنرا ابراز نماییم.
وی ادامه داد: خشم یک احساس طبیعی است که به صورت بدنی و جسمانی ابراز می شود. خشم واکنش طبیعی ارگانیسم نسبت به شرایطی است که فرد گرفتار ناکامی می شود. این احساس می تواند از یک احساس خفیف ناخوشایند تا یک احساس شدید عصبانیت را در برگیرد. همان گونه که گفته شد خشم احساس طبیعی و لازم است. ولی وقتی شدت آن خیلی زیاد باشد و زیاد اتفاق بیفتد و نحوه ابراز خشم توسط فرد مناسب نباشد می تواند مشکل ساز شود.
برای کنترل خشم چه کنیم؟
این روانشناس بالینی ضمن اشاره به گام اول در کنترل خشم اظهار داشت: تشخیص علایم جسمانی همراه باخشم و تشخیص زودهنگام وجود خشم به منظور کنترل آن، گام اول در کنترل خشم است. هر انسانی در هنگام عصبانیت برخی از علایم فیزیولوژیکی را تجربه می کند. ازجمله این علائم؛ افزایش ضربان قلب، افزایش فشارخون، گشادشدن مردمک چشم، داغ شدن صورت، کبودی صورت و لب ها، انقباض عضلات بدن، صورت و رگ های گردن، داغ شدن یا سرد شدن بدن، تغییر تنفس، گرفتن صدا، بی حسی قسمت هایی از بدن، جمع شدن لب ها است.
وی ادامه داد: شناسایی تغییرات جسمانی همراه با خشم توسط هر فردی ضروریست و هرکدام از ما می توانیم با دقت در این تغییرات فیزیولوژیکی هنگام خشمگین شدن نسبت به زمان کنترل آن حساس تر شویم. مطلب مهم دیگر در ارتباط با شناسایی این علایم ترتیب ظهور آنها و ظهور آخرین علامتی است که بعدازآن دیگر نمی توانیم خشم خویش را کنترل نماییم. شناسایی این علامت مهم همانند زنگ خطر و وضعیت قرمزی است که به ما نشان داده است در این لحظه حتما باید مهارت کنترل خشم را به کار گرفته و از ابراز ناسازگارانه آن جلوگیری نماییم. افراد باید تلاش کنند در یافتن این علایم و علامت هشداردهنده هنگام خشم خود مهارت پیدا کنند.
رضایی پور گام دوم برای کنترل خشم را شناخت موقعیت های به وجود آورنده خشم دانست و اظهار نمود: برای کنترل خشم به نحو مطلوب ابتدا باید بدانیم در چه موقعیت هایی بیشتر احتمال دارد عصبانی شویم و معمولا چه افراد و اشخاص حقیقی سبب خشم ما می شوند.
وی ادامه داد: غالب افراد ابراز خشم خویش را حالتی ناخوشایند می دانند. بیشترین واکنش های افراد به ابراز خشم عبارت اند از: احساس تحریک پذیری، خصومت، عصبانیت، افسردگی، ناراحتی و غمگینی، احساس شرمندگی و گناه، احساس آرامش، رضایت، احساس پیروزی. ولی به طورکلی اغلب افراد پس از ابراز ناسازگارانه خشم احساس پشیمانی و ندامت می کنند.
این کارشناس بهداشت سلامت و روان تصریح کرد: از تحقیقات انجام شده در مورد خشم افراد چندین نتیجه میتوان گرفت؛ عللی که معمولا افراد برای خشم خود بیان می کنند، قطع شدن کار موردعلاقه، قرار گرفتن در معرض پرخاشگری دیگران، مورد ظلم واقع شدن، مورد بی اعتنایی و بی توجهی قرار گرفتن، مسخره یا تحقیر شدن، صدمه دیدن از سوی دیگران، فریب خوردن است.
رضایی پور بابیان این که خشم، هیجان شایعی است که اغلب نسبت به افرادی که نتوانسته اند انتظارات و خواسته های ما را برآورده سازند تجربه می شود خاطرنشان کرد: انگیزه خشم اغلب دست یافتن به خواسته های خود است. واکنش دیگران نسبت به خشم اغلب منفی است. هرچند گاهی پس از ابراز خشم احساس رضایت می نماییم، اما الزاماً در بلند مدت به اهداف خود نمی رسیم.
وی گام سوم در کنترل خشم را پی بردن به اهمیت تفسیر موقعیت در ایجاد خشم عنوان نمود و اظهار داشت: افراد مختلف در یک موقعیت مشابه، احساس متفاوتی دارند و یا حداقل شدت احساس شان فرق می کند. به عبارت دیگر، افراد در برخورد با مسائل واحد به یک اندازه خشمگین نمی شوند یعنی یک حادثه خاص امکان دارد یک نفر را تا سرحد ابراز مستقیم خشم به صورت بدنی یا کلامی تحریک کند ولی فرد دیگر در همان شرایط عکس العمل دیگری نشان دهد.
این روانشناس اظهار نمود: تفسیر ما از موقعیت، بیشتر از خود آن موقعیت اهمیت دارد. این تفاوت بین افراد در بروز احساسات ناشی از تفاوت در ارزیابی های اولیه آن هاست تحریف های شناختی، تفکرات شناختی معیوب و باورهای افراد، نحوه واکنش آنها را نسبت به یک مساله واحد، متفاوت می سازد.
رضایی پور گام چهارم را آشنایی با خودگویی ها در ایجاد احساس خشم دانست و اضافه کرد: هنگام برخورد با مسائل آنچه خشم را دامن می زند و وسعت می دهد و سبب بروز واکنش های متفاوت از جانب ما نسبت به مساله می شود، گفتگوهای درونی است که هنگام خشم با خود انجام می دهیم. یعنی خودگویی های منفی که نسبت به توجیه خشم خود انجام می دهیم. این خودگویی ها هم که ریشه در باورها و ارزیابی های ما دارد و نظام اعتقادی ما را تشکیل می دهد باید شناسایی شده، تغییر یابند و خودگویی های مثبت جانشین آنها شوند.
واکنش افراد هنگام خشم و عصبانیت
وی درباره گام پنجم در کنترل خشم افزود: گام پنجم شناسایی واکنش هایی که هنگام خشم ابراز می شود و تعیین واکنش های سازگارانه است، واکنش هایی را که افراد به هنگام بروز خشم از خود نشان می دهند میتوان به سه دسته عمده تقسیم کرد: واکنش سرکوبگرانه که بعضی از افراد هنگام خشم، تلاش می کنند آنرا نشان ندهند. آنها شدیداً رفتار خویش را کنترل می کنند و هیچ علامتی از عصبانیت نشان نمی دهند. این افراد علیرغم اینکه خشم را احساس می کنند ناراحتی ها و دلخوری های خویش را از دیگران پنهان می کنند. این افراد یا توانایی ابراز خشم را ندارند یا ابراز خشم را نشانه عدم تأیید از جانب دیگران و پرخاشگر شناخته شدن می دانند.
رضایی پور اضافه کرد: نکتهٔ مهم این است که برای مقابله باخشم از سبک مقابله ای سرکوبگر (بازدارنده) استفاده نکنید و آن قدر احساسات خویش را انکار نکنید که نتوانید در مورد آن کاری انجام دهید. این افراد (افراد سرکوبگر) می توانند به ظاهر ناراحتی ناشی از فشار روانی را انکار کنند، اما زندگی کردن تحت فشار بسیار زیاد بدون دست زدن به پاسخ های مقابله ای مؤثر، به آنها ضربه خواهد زد. همینطور چنین اشخاصی خشم فروخورده خویش را مطمئناٌ به صورت انزوا، افسردگی و... نشان خواهند داد.
وی بابیان این که دومین واکنش ها هنگام خشم؛ واکنش پرخاشگرانه است، تاکید کرد: برخی افراد هنگام احساس خشم، رفتارهای پرخاشگرانه ای از خود نشان می دهند، به صورت مثال با صدای بلند داد می زنند، ناسزا می گویند، دیگران را کتک می زنند، و وسایل را پرت می کنند. به عبارت دیگر با رفتار خود به نحوی به دیگران یا وسایل صدمه می رسانند. مردم چنین رفتاری را ناخوشایند می دانند و باآنکه در کوتاه مدت آنان امکان دارد به اهداف خود برسند ولی در بلندمدت مجبور به تحمل تنهایی خواهند بود.
این کارشناس سلامت و روان اظهار داشت: گاهی هم افراد پرخاشگر خشم خویش را به صورت مستقیم ابراز نمی کنند ولی به صورت غیرمستقیم به افراد دیگر یا وسایل ضربه می زنند. به این روش پرخاشگری انفعالی می گویند مثل کسی که خشم خویش را به صورت ضربه و صدمه رساندن به وسایل فرد مقابل نشان داده است. یا پشت سرش بدگویی می کند. به عبارتی برخی افراد باوجود احساس خشم، کاری نمی کنند که فرد متوجه خشم مستقیم آنها شود ولی به صورت غیرمستقیم به آنها ضربه می زنند. این روش بدترین شیوه ابراز خشم است.
وی ادامه داد: سومین واکنش در هنگام خشم، واکنش قاطعانه است، عده ای از افراد با عنایت به اینکه خشم خویش را قبول می کنند، کاری نمی کنند که به فرد مقابل صدمه برسد ولی احساس خویش را نشان داده و خواسته خویش را ابراز می کنند. رفتارهای قاطعانه، رفتارهایی هستند که فرد با استفاده از آنها احساس و خواسته خویش را ابراز می کند، بدون اینکه به حقوق دیگران صدمه ای بزند.
رضایی پور در ادامه تصریح کرد: جرأت ورزی یعنی پذیرفتن خشم خود، شناختن حقوق خود و دفاع از آنها و بیان افکار و احساسات خود به شیوه مستقیم، صادقانه و مناسب. افراد جرأت ورز برای خود و دیگران احترام قائل اند. منفعل نیستند و مسأله گشاهای قوی هستند. اجازه نمی دهند کسی از آنها سوءاستفاده کند و برای گرفتن حق خود تلاش می کنند. پرخاشگری، صدای بلند و رفتار نامناسب در این روش جایی ندارد.
این روانشناس بالینی روش تنفس کنترل شده و تغییر خودگویی های منفی را ازجمله روش های کنترل خشم عنوان نمود و اظهار داشت: تفسیر ما از موقعیت و آنچه به خود می گوییم می تواند سبب خشم یا آسایش ما شود. ازاین رو به آنچه هنگام خشم به خود می گویید توجه کنید و تلاش کنید تمرین کنید که آیا میتوان به مبحث به نوع دیگری نگاه کرد. استفاده از این روش در برخی از شرایط به شما کمک خواهد نمود که از بروز خشم جلوگیری کنید.
مهارت حل مساله بهترین چاره برای کنترل خشم
وی از دیگر راه های کنترل خشم را آرامش دهی عضلانی و استفاده از مهارت حل مساله دانست و تصریح کرد: گاهی علت خشم ما یک مبحث واقعی است و خشم واکنش طبیعی نسبت به آن هست. ولی اگر تسلیم خشم خود شویم، امکان دارد رفتارهایی انجام دهیم که مشکل را پیچیده تر کند. مهارت حل مساله بهترین چاره برای کنترل خشم است.
رضایی پور اظهار نمود: گاهی عوامل موجود در محیط در میزان خشم ما تاثیر دارند. پس اگر عصبانی هستید، تلاش کنید برخی عوامل محیط را تغییر دهید. مثلا برای کاهش سروصدا تلویزیون را خاموش کنید. اطراف خویش را مرتب کنید و...
وی تأکید: دادن فاصله زمانی به خود و ترک موقعیت خشم برانگیز، گاهی اوقات بهترین چاره ممکن به منظور پیشگیری از ابراز ناسازگارانه خشم است. البته این روش موقتی است و باید مساله در فرصتی بهتر و بعد از دست یافتن به آرامش مجدداً بررسی شود.
این روانشناس در انتها ضمن اشاره به ابراز خشم به شیوه سازگارانه، خاطرنشان کرد: ابراز قاطعانه خشم هم از بهترین راهکارهای کنترل خشم است. کنترل خشم به این مفهوم نیست که اصلاً خشم خویش را نشان ندهیم بلکه شامل ابراز خشم به روشی سازگارانه است. این رفتار به شما کمک می نماید که بتوانید بدون انجام رفتارهای پرخاشگرانه، به دیگران نشان دهید که از آنها رنجیده یا عصبانی هستید و خواهان تغییر رفتار و یا جبران عمل نامناسب آنها شوید.
منبع: aroosmakeup.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب