مجنون تولد باردیگر قهرمانی در بین آتش و ایمان
به گزارش آرایش عروس، در جزیره ای میان آتش و ایمان، «مجنون» تولدی باردیگر از روح شهید زین الدین است؛ فرماندهی که حضورش هنوز در قاب سینما طنین حماسه دارد.
سرویس فرهنگ و هنر مشرق
- در پیامی روابط عمومی سپاه پاسداران از فیلم «مجنون» به عنوان اثری فاخر که در مقابل "تهاجم رسانه ای دشمن" ایستاده و "حافظه تاریخی ملت ایران" را پاس می دارد، قدردانی نمود. این نقد با پذیرش این مسئولیت و درک اهمیت راهبردی تولید چنین آثاری نوشته شده است با تحلیل منصفانه نقاط قوت و ضعف «مجنون»، گامی درجهت کمک به ترسیم مسیری روشن تر برای خلق آثاری ماندگارتر در آینده بردارد.
به همین دلیل نیم نگاهی داشته ایم به این فیلم که در ادامه می خوانید:
فیلم «مجنون»به کارگردانی «مهدی شامحمدی»، تلاشی قابل توجه در بازآفرینی بخشی ازدلاوری های شهید «مهدی زین الدین» است؛ اثری که با سودجستن از جلوه های بصری و طراحی صحنه چشم نواز، می کوشد تصویری باشکوه از یکی از تأثیرگذارترین فرماندهان دوران دفاع مقدس ارائه کند.
روایت فیلم به فرم و جلوه های بصری متکی است و نمی توان از تلاش متفاوت برای پرداخت تصویری سینمایی از روح بزرگ و پرشکوه شهید زین الدین چشم پوشی کرد. حضور این فیلم در سی و دومین جشنواره فیلم فجر و موفقیت آن، نشان از اهمیت موضوع و توجه سینمای ایران به بازنمایی قهرمانان ملی داشت؛ گامی که توانست مسیر تولید آثار پرتره ای از فرماندهان دفاع مقدس را وارد حیطه مسیرمتفاوتی کند.
«مجنون»برخلاف سینمای پرتره رایج، نگاهی نمادین و بیرونی به شخصیت شهید «مهدی زین الدین» دارد و به جای تمرکز بر درونیات و زندگی شخصی او، بر وجه حماسی و آرمانی این فرمانده جوان تاکید می کند. کارگردان با تلاشی ستودنی زین الدین را نه فقط به عنوان یک فرد، بلکه به عنوان نماد نسل آرمان خواه به تصویر می کشد و از تولید شعار فاصله می گیرد.
در این رویکرد، فیلمساز از پرداخت های جزئی روان شناسانه و نمایش احساسات فردی پرهیز کرده و بیشتر بر انتقال روح کلی ایمان، تعهد و ایثار در وجود این شهید تکیه دارد. همین نگرش سبب شده تا زین الدین در قاب تصویر، چهره ای اسطوره ای و الهام بخش باشد، شخصیتی که بیشتر از آنکه در جزئیات زندگی روزمره تعریف شود، در عمق باور و آرمان مخاطب امروز معنا پیدا می کند.
فیلم سینمایی مجنون در بعضی بخش ها ممتاز و یگانه است و در کلیت خود گامی باارزش در راه بازنمایی قهرمانان ملی و فرماندهان دفاع مقدس شمرده می شود. این اثر با هدفی روشن، یعنی معرفی رشادت های شهید زین الدین تولید شده و توانسته نام و یاد این فرمانده جوان و الهام بخش را باردیگر در ذهن نسل امروز زنده کند.
یکی از درخشان ترین و چشم نوازترین سکانس های مجنون بدون شک سکانس افتتاحیه آن است؛ جایی فرمی متفاوت خودنمایی می کند. دوربین با مهارت تمام موتورسوار جوانی را دنبال می کند، او کسی نیست جز شهید زین الدین و در سفری پرتحرک و پرانرژی از پیچ وخم مسیر تا ورود به قرارگاه، تماشاچی را با خود می برد.
سکانس افتتاحیه فیلم مجنون یکی از درخشان ترین لحظات این اثر است؛ جایی که کارگردان با ترکیب هوشمندانه ی حرکت سیال دوربین، میزانسن دقیق و موسیقی پرشور، موفق می شود فضایی هم زمان واقعی و سینمایی خلق کند. دوربین با حرکتی نرم و پیوسته، مخاطب را به دل قرارگاه می برد و جزئیاتی چون دیوارنگاره ها و خوش نویسی های روی دیوار را به مثابه نشانه هایی از روح ایمان و حماسه پیش چشم تماشاچی می گذارد.
این سکانس علاوه بر آنکه شروع قدرتمندی برای فیلم است، روحیه جوانی، پویایی و انضباط در فضای رزم را به زیبایی منتقل می کند و نشان از تسلط کارگردان بر زبان تصویر و توانایی وی در برقراری ارتباط میان فرم و محتوا دارد؛ نقطه ای که «مجنون» را در همان دقایق ابتدایی، اثری چشم نواز و حرفه ای معرفی می کند.
اما نقطه ی عطف، سکانس نخستین است که قهرمان برای اولین بار رو به دوربین می چرخد و مخاطب با چهره ای مقتدر و استوار روبه رو می شود؛ سیمایی که مقرر است بار روایت یکی از مهم ترین فرماندهان جوان دوران دفاع مقدس را به دوش بکشد. انتخاب بازیگر در این نقش، هرچند با جسارتی متفاوت همراه بوده، تلاشی است برای ارایه نگاهی تازه و متفاوت از تصویر متعارف قهرمانان جنگ. این انتخاب جسورانه، بااینکه در بعضی لحظات امکان دارد از شباهت ظاهری فاصله بگیرد، اما تلاش دارد جوهره ای درونی از صلابت، تعهد و آرامش مهدی زین الدین را به تصویر بکشد و مخاطب را به تأمل درباره ی مفهوم واقعی قهرمانی دعوت کند.
فیلم مجنون یک سفر به قلب اتفاقات هشت سال دفاع است و مثل سایر آثار پرتره و آثاری نظیبر «ایستاده در غبار» (درباره حاج احمد متوسلیان) و «منصور» (درباره شهید منصور ستاری) «چ» (مصطفی چمران ) «تک تیرانداز» (شهید عبدالرسول زرین) و «موقعیت مهدی» (شهید مهدی و حمید باکری) «غریب» (درباره شهید محمد بروجردی) نیست.
فیلم مجنون تلاش می کند با نگاهی متین و متعادل، چهره ای کلی و قابل احترام از شهید مهدی زین الدین عرضه نماید. در این اثر، کارگردان از اغراق در نمایش ابعاد شخصیتی او پرهیز کرده و تلاش کرده است با حفظ وقار و سادگی، تصویری عمومی و با این وجود پرصلابت از فرمانده جوان جنگ ترسیم کند. این رویکرد سبب می شود که مخاطب، بدون وابستگی به جزئیات و خاطرات شخصی، با کلیت منش و روحیه شهید زین الدین ارتباط برقرار کند و او را نه فقط در قالب یک شخصیت دراماتیک، بلکه به عنوان نمادی از نسل آرمان خواه و مخلص دوران دفاع مقدس بشناسد.
در کنار تلاش تحسین برانگیز گروه بازیگران، سجاد بابایی در نقش شهید زین الدین حضوری متفاوت و آرام دارد؛ او تلاش کرده با پرهیز از احساسات افراطی، شخصیتی متین و درون گرا خلق کند که در سکوت و نگاهش معنا نهفته است. این نوع بازی هرچند از ریتم احساسی متداول فاصله می گیرد، اما در هماهنگی با فضای واقع گرای فیلم و نگاه مستندگونه ی کارگردان قرار دارد و به صورتی وجه انسانی و غیرشعاری اثر را تقویت می کند.
در مقابل، حضور بعضی از شخصیت های فرعی با بازی گرم و طبیعی «افشین حسنلو» رنگ و حس جدیدی به فیلم می بخشد. این کاراکتر با لحنی صمیمی و زبانی طنزآمیز، فضای جنگ را برای مخاطب ملموس تر می سازد و به اثر روح زندگی می دهد. ترکیب بازی درونی بابایی با انرژی بازیگران مکمل، توازن جالبی بوجود آورده که سبب می شود فیلم در لحظاتی از ریتم یکنواخت فاصله گرفته و حال وهوایی انسانی تر پیدا کند.
در کنار آن، شخصیت پردازی شهید مجید زین الدین و تا حدی نقش جانشین فرمانده با بازی بهزاد خلج نیز همچون موفقیتهای محدود فیلم هستندو باقی شخصیت ها داری عمق هستند و تصنعی به نظر نمی رسند و توانایی ایجاد هرگونه همدلی یا باورپذیری در مخاطب را تقویت می کنند.
جدا از شخصیت پردازی موفق، مجنون در روایت محور اصلی داستان یعنی عملیات خیبر نیز خیلی ناکارآمد است. عملیات خیبر یکی از بزرگ ترین و سرنوشت سازترین نبردهای ایران در دوران دفاع مقدس است؛ تنها قسمتهایی از آن، مخاطب را به شگفتی و تحسین نبوغ، دلاوری و تدبیر رزمندگان ایرانی وا می دارد و فیلم عظمت این عملیات را با نماهای اعجاب انگیز نشان می دهد، بگونه ای که تصویرعملیات واضح، اثرگذار و ماندگاری در ذهن بیننده باقی نمی گذارد.
از نکات درخشان فیلم، پرداخت نسبتاً موفق به شخصیت شهید مجید زین الدین با بازی درخشان محمد رشنو است. او با نگاهی انسانی و بازی ای دقیق، رابطه ای گرم و باورپذیر با برادرش مهدی خلق می کند که از معدود لحظات احساسی و اصیل فیلم به شمار می آید. همینطور بهزاد خلج در نقش جانشین فرمانده، حضوری اثرگذار دارد و با بازی سنجیده اش به فضای جمعی رزمندگان جان جدیدی می بخشد و برای ایفای این نقش موفق به کسب سیمرغ بلورین بهترین نقش مکمل جشنواره سی و دوم می شود.
در بخش روایت نیز، هرچند فیلم از منظر جزئیات تاریخی به اختصار بسنده می کند، اما تلاش کارگردان برای بازآفرینی فضای عملیات خیبر ستودنی است. او کوشیده با اتکا به قاب بندی های محدود اما دقیق، قسمتی از هیجان، اضطراب و هماهنگی میان نیروها را بازنمایی کند. فیلم از نمایش تمام ابعاد حماسی این عملیات بزرگ پرهیز نکرده، نگاه انسانی و تمرکز بر لحظات درونی رزمندگان، روایتی متفاوت از جنگ ارایه می دهد؛ روایتی که بیشتر از شکوه صحنه ها، بر حس مسئولیت، همدلی و ایمان رزمندگان تاکید دارد.
یکی از سکانس های قابل توجه فیلم، لحظه ای است که زین الدین بعد از بمباران مدرسه همسرش به آنجا می رود. این صحنه، هرچند پرتنش و احساسی است، تلاش می کند بار انسانی و دراماتیک جنگ را به تصویر بکشد و مخاطب را با حقیقت تلخ و فاجعه آمیز مواجه کند. در این بخش، حضور همسر زین الدین و واکنش او به حوادث، بر اهمیت زندگی شخصی فرمانده و تأثیر جنگ بر خانواده ها تاکید می کند.
در بخش زندگی شخصی شهید زین الدین، سکانس بمباران مدرسه همسرش نمونه ای از تلاش فیلمساز برای نمایش بار انسانی جنگ است. این صحنه می کوشد تأثیر جنگ بر خانواده ها و زندگی روزمره فرماندهان را به تصویر بکشد و مخاطب را با حقیقت تلخ فاجعه همراه کند.
همین کوشش برای همراه سازی مخاطب با احساسات انسانی و نمایش شکنندگی زندگی در دل جنگ، نشان از همت فیلمساز در بازنمایی ابعاد انسانی دفاع مقدس دارد. این سکانس، نقطه ای است که مخاطب را به یاد می آورد که جنگ تنها میدان رزم نیست، بلکه زندگی های شخصی و خانواده ها را نیز متاثر می کند.
حضور موسیقی مجید انتظامی، استاد خلق لحظات احساسی، فضایی عاطفی بوجود می آورد که به همراهی مخاطب با درد و رنج خانواده های رزمندگان کمک می نماید. موسیقی مجید انتظامی که همیشه در خلق لحظات احساسی استاد است، با حرارت و ریتم خود فضایی عاطفی بوجود می آورد که تلاش دارد بار درونی شخصیت ها و درد فاجعه را منتقل کند.
فیلم همینطور در بعضی نماها تلاش نموده بر پیچیدگی های جنگ و شرایط سخت رزمندگان تاکید کند؛ بااینکه برخی پلان ها نیاز به بازبینی در تدوین دارند، اما همین تصویرسازی ها، تلاش فیلمساز برای وفاداری به فضای واقعی میدان نبرد و نشان دادن شکنندگی زندگی در وضعیت جنگی را نشان داده است.
با وجود برخی کاستی ها، «مجنون» همچنان نقاط قوت محدودی دارد؛ همچون سودجستن از موسیقی اثرگذار، نمایش تلاش ها و رشادت های رزمندگان، و ایجاد فضایی که مخاطب جوان را با زندگی و خصوصیت های انسانی شهید زین الدین آشنا می کند. این اثر، هرچند جای کار دارد، قدمی مهم در راه معرفی فرماندهان و قهرمانان دفاع مقدس به نسل جدید است.
در نگاه نخست، داستان «مجنون» جذاب و پرکشش است و مخاطب را به سرعت با فضای جنگ و زندگی فرمانده شهید مهدی زین الدین همراه می کند. فیلم تلاش می کند با ارایه مجموعه ای از اطلاعات درباره ی شخصیت اصلی، ابعاد مختلف زندگی و شخصیت او را نشان دهد و تصویری جامع از یک قهرمان ملی ارائه نماید. هرچند جزئیات زیاد امکان دارد برای برخی مخاطبان کمی فشرده به نظر برسد، اما همین غنای اطلاعاتی، علاقه مندانی که دوست دارند با زندگی شهید زین الدین آشنا گردند، را جذب می کند.
فیلم در نمایش خصوصیت های مثبت قهرمانش نیز موفق عمل می کند و تلاش می کند شجاعت، تدبیر و مسئولیت پذیری زین الدین را به تصویر بکشد. نمونه آن، سکانس هایی است که او گروهی از افراد را هدایت می کند و تلاش می کند آنان را به مسیر درست راهنمائی کند؛ این بخش ها روحیه رهبری و فداکاری شهید را برجسته می سازد.
از منظر بصری، مجنون یک اثر جنگی است که با بهره گیری از جلوه های میدانی و تصویری، صحنه های نبرد و محیط های جنگی را به صورت جذاب و پرجزئیات به تصویر می کشد. موسیقی مجید انتظامی نیز با خلق ملودی های حماسی و احساسی، فضایی ویژه برای روایت فراهم نموده و تجربه ای متفاوت از سینمای دفاع مقدس ارائه می کند. هرچند حجم موسیقی زیاد است، اما همین انرژی صوتی، پویایی و شدت لحظات فیلم را تقویت می کند و حس حضور در میدان جنگ را برای مخاطب ملموس تر می کند.
فیلم «مجنون» با تأکید بر زندگی شهید مهدی زین الدین، گامی مهم در بازنمایی شهدای دفاع مقدس و معرفی فرماندهان جوان و شجاع دوران جنگ به نسل جدید به حساب می آید. هرچند شخصیت پردازی زین الدین به صورت کامل و دقیق انجام نشده و برخی ابعاد درونی و انگیزه های وی برای مخاطب ملموس نیست، اما فیلم با محوریت تصمیمات مهم و لحظات حساس زندگی او، تصویری کلی از مسئولیت پذیری و شجاعت این فرمانده ارایه می کند.
یکی از نقاط قابل توجه فیلم، نمایش تصمیم دشوار زین الدین در میدان مبارزه است؛ جایی که با وجود دستور برگشت از جانب فرماندهان، او ترجیح می دهد در کنار نیروهای خود باقی بماند و نقش خویش را در عملیات ایفا کند. این انتخاب، هرچند روایت کامل انگیزه های درونی او را منتقل نمی کند، اما تصویر یک فرمانده پایبند به مسئولیت و وفادار به سربازانش را به مخاطب نشان داده است.
فیلم «مجنون» تلاش ارزشمندی در بازنمایی یکی از مهم ترین عملیات های دفاع مقدس، یعنی عملیات خیبر دارد. خیبر یکی از مهم ترین نبردهای دفاع مقدس که به بازپس گیری جزیره مجنون منجر گردید. همین بازنمایی، توجه بیننده را به اهمیت و عظمت نقش زین الدین در تاریخ جنگ جلب می کند و نقطه شروعی برای علاقه مندی به مطالعه و شناخت بیشتر این مقطع تاریخی فراهم می آورد.
روایت فیلم از این نبرد عظیم است، همین که سازندگان در فضایی پرهزینه و پرهیجان قسمتی از این عملیات تاریخی را به تصویر کشیده اند، نشان دهنده همت آنها در بازخوانی حماسه دفاع مقدس است. تمرکز بر سکانس های کلیدی عملیات، هرچند فشرده، مخاطب را با فضایی ملموس از میدان نبرد مواجه می کند و اهمیت دلاوری و تدبیر رزمندگان را به یاد می آورد.
عنوان «مجنون» نیز باتوجه به فضای منحصربه فرد جزایر مجنون و اهمیت آن در عملیات خیبر، تلاشی برای ایجاد همبستگی معنایی با این رویداد تاریخی است و مخاطب را به کنکاش درباره ی نام و موقعیت جزیره مجنون دعوت می کند.
هرچند «مجنون» نمی تواند تمامی جزئیات زندگی شهید زین الدین و عملیات خیبر را بطور کامل به تصویر بکشد، اما یک گام باارزش در بازنمایی فرماندهان دفاع مقدس و آشنایی نسل جوان با قهرمانان ملی شمرده می شود. این فیلم نمونه ای از سرمایه گذاری بلند مدت سینما برای حفظ و معرفی یاد و خاطره شهدای بزرگوار کشورمان است.
همچنین، بازنمایی عملیات خیبر در فیلم تلاش نموده ابعاد پیچیده این نبرد مهم دفاع مقدس را معرفی نماید. بااینکه فیلم بر صحنه های رشادت و فداکاری تمرکز دارد، همین صحنه ها به مخاطب امکان می دهد با دلاوری و روحیه فداکارانه رزمندگان ایرانی آشنا شود. تضادها و چالش های روایت، ضمن ایجاد پرسش و کنجکاوی برای نسل جوان، انگیزه ای برای مطالعه و شناخت بیشتر درباره ی جزایر مجنون و اهمیت راهبردی آن فراهم می آورد.
در مجموع، فیلم با محوریت شجاعت فردی، کوشش برای هدایت نیروها و معرفی جزئی از عملیات خیبر، گامی مهم در معرفی فرماندهان دفاع مقدس و آشنایی مخاطبان جدید با قهرمانان ملی بشمار می رود.
منبع: aroosmakeup.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب