رازداری حق بیمار و مسئولیت مراکز درمانی
آرایش عروس: اسرار بیماران، یکی از ابعاد خصوصی آنها است که برمبنای الزامات قانونی می بایست از جانب پزشکان و مراکز و موسسات درمانی رعایت شود...
به گزارش آرایش عروس به نقل از ایسنا، موضوع حفظ حریم خصوصی بیماران ریشه تاریخی دارد به نحوی که در سوگندنامه بقراط نیز به این مساله توجه کرده است. در سوگندنامه بقراط آمده است: «هر آن چه در ارتباط با زندگی مردم و مراقبت از بیماران یا حتی جدا از آن، می بینم و یا می شنوم که نباید فاش شود را نزد خود نگاه خواهم داشت و چنین چیزهایی را به عنوان یک راز محفوظ خواهم داشت.» بدین سبب اصل بر این است که فقط در صورت رضایت بیمار می توان اطلاعات وی را به شخصی دیگر منتقل کرد؛ در غیر این صورت باید نزد درمانگر محفوظ بماند و اهمیت این مساله در اسناد بین المللی همچون معاهده پزشکی ۱۹۴۸ ژنو و اصلاحیه ۱۹۶۸ آن نیز شایان توجه است.
حفظ اسرار بیمار توسط پزشک و کادر درمانی از حقوق مسلم بیمار است؛ بطوریکه ماده ۶ منشور حقوق بیمار ایران مصوب ۱۳۸۰ وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مقرر کرده است: «بیمار حق دارد جهت حفظ حریم شخصی خود، از محرمانه ماندن محتوای پرونده پزشکی، نتایج معاینات و مشاوره های بالینی جز در مواردی که برمبنای وظایف قانونی از گروه معالج صورت می گیرد، اطمینان حاصل نماید.»
جزای افشای اسرار پزشکی چیست؟ افشای اسرار پزشکی و اطلاع شخص ثالث از داده های بیماران ممکنست سبب بروز خسارت های جبران ناپذیر روحی و مادی مانند از دست دادن شغل، خدشه به آبرو و حیثیت شود. به همین دلیل، موضوع حفظ و افشای اسرار پزشکی در قوانین خیلی از کشورهای جهان پیش بینی شده است. ضمانت اجرای کیفری برای افشای اسرار پزشکی در ماده ۶۴۸ قانون مجازات اسلامی لحاظ شده که برمبنای آن «اطبا و جراحان و ماماها و داروفروشان و کلیه کسانی که به مناسبت شغل یا حرفه خود محرم اسرار می شوند، هر گاه در غیر از موارد قانونی، اسرار مردم را افشا کنند، به سه ماه و یک روز تا یک سال و همین طور جزای نقدی، محکوم می شود.»
اسرار پزشکی از مباحث مهم اخلاق پزشکی و حقوق پزشکی است؛ به نحوی که حفظ اسرار همچون حقوق شناخته شده بیمار است که در منشور حقوق بیمار بیشتر کشورها و سایر قوانین و مقررات داخلی و بین المللی مورد تاکید قرار گرفته است. بدون شک، حفظ اسرار از موجبات اطمینان بیماران به پزشکان و مراجعه به اطبا است و عدم توجه به این امر، سبب سلب اعتماد بیماران نسبت به پزشکان، کاهش راستگویی و عدم مراجعه به آنان در خیلی از موارد خواهد شد. بنا بر این این مساله حق شناخته شده بیمار و همچون مسائل مهم حقوق پزشکی است.
حفظ اطلاعات حساس و غیرحساس بیماران امری انکارنشدنی در «راهنمای عمومی اخلاق حرفه ای شاغلین حرف پزشکی و وابسته سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران» نیز به موضوع «رازداری و حریم خصوصی بیمار» تاکید شده و این مساله ۱۴ ماده را شامل می شود.
در مواد ۷۶ تا ۷۹ راهنمای اخلاقی سازمان نظام پزشکی تاکید گردیده است که محرمانه بودن همه اطلاعات بیماران، شامل اطلاعات حساس و غیرحساس که به هر شکل، در مراحل مختلف تشخیصی و درمانی، جمع آوری می شود و یا به هر ترتیب در اختیار تیم درمانی قرار می گیرد، از حقوق اولیه و اساسی بیماران است و تنها آن دسته از شاغلان حِرَف پزشکی و وابسته، که عضو تیم درمانی بیمار هستند، اجازه دسترسی به اطلاعات در رابطه با تشخیص و درمان هر فرد را دارند و دیگر افراد، فقط به سبب پزشک بودن یا عضویت در زمره حرفه مندان پزشکی، برای دسترسی به اطلاعات بیماران، مجاز شمرده نمی شوند.
برمبنای ماده ۷۸ راهنمای عمومی اخلاق حرفه ای، مجاز بودن «نقض اصل رازداری» از طرف شاغلان پزشکی و وابسته، تنها به مواردی محدود است که در قانون، به صراحت ذکر شده باشد. در چنین مواردی، قبل از جمع آوری اطلاعات مربوط به آن، بیمار تا حد ممکن باید از الزام قانونی مذکور، آگاه گردد و سپس از وی کسب اطلاعات شود.
ضمنا الزام شاغلان حِرَف پزشکی و وابسته، به ارائه اطلاعات بیماران به مراجع قضایی و انتظامی، تنها منوط به استعلام رسمی دادگاه است.
اهمیت موضوع رازداری تا آنجاست که ارائه هر نوع اطلاعات به رسانه ها از طرف شاغلان حرف پزشکی، تنها در صورتی موجه است که به هیچ وجه دربردارنده ی نقض حریم خصوصی بیماران نباشد و به فاش شدن اطلاعات پرونده سلامت آنان نیانجامد. در ماده ۶۵ راهنمای اخلاق حرفه ای نظام پزشکی تاکید گردیده است که در صورت درخواست، رونوشت اطلاعات درخواستی از طرف بیمار که در پرونده سلامت وی ثبت شده است، در هر جایی (از جمله بیمارستان، مطب، درمانگاه و مانند آن)، به بیمار یا نماینده قانونی وی تحویل داده شود. برای اجابت این درخواست، به مجوز هیچ مرجعی (از جمله مرجع قضایی و غیرقضایی) نیاز نیست.
اخلاق پزشکی از گذشته های دور تا حالا مورد استفاده قرار گرفته و بزرگانی همچون بقراط تلاش نموده اند تا رهنمودهای لازم و ضرروی برای پزشکان و آیندگان را به هر طریق بیان کنند. هنجارهای اخلاقی پزشکان و تعهد به حفظ اسرار بیماران در گذر زمان سبب شده محرمانه ماندن اطلاعات پزشکی برای بیماران به حقی مسلم تلقی شود و حفظ اسرار پزشکی در رابطه بین بیمار و پزشک، یک امر مهم باشد.
در مجموع افشای اسرار بیماران و محتویات و مندرجات پرونده های بیمارستانی و غیر بیمارستانی برمبنای اصول مسلم و پذیرفته شده، مذموم و غیر اخلاقی قلمداد می شود و در مراجع مربوطه به تخلفات احتمالی رسیدگی می شود.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب